Vì sao mùi không giảm dù đã dùng than hoạt tính? 8 nguyên nhân phổ biến & cách khắc phục

1. Than hoạt tính đã bão hòa nhưng chưa được thay

Đây là nguyên nhân số 1 tại các nhà máy:

• Than hoạt tính hấp phụ đến giới hạn → không còn khả năng giữ VOCs.

• Dễ thấy nhất là mùi tăng lại sau 2–3 tháng (tùy tải lượng).

Cách khắc phục

• Kiểm tra thời gian breakthrough (thường 3–6 tháng).

• Thay than đúng chu kỳ.

• Gắn cảm biến VOC ở đầu ra để cảnh báo khi than bão hòa.

2. Chọn sai loại than hoạt tính

Không phải loại than nào cũng xử lý mùi tốt.
Một số dự án dùng loại than rẻ, iodine thấp (<600 mg/g) → hiệu quả rất kém.

Cần dùng than:

• Iodine 900–1200 mg/g

• CTC 50–70%

• Tỷ trọng cao – độ cứng tốt

3.Tốc độ khí quá cao → than không kịp hấp phụ

Nếu khí chạy quá nhanh trong tháp:

• VOCs đi qua mà chưa kịp bám vào bề mặt than

• Mùi thoát ra gần như nguyên vẹn

Quá tải lưu lượng = hiệu suất giảm mạnh.

Cách khắc phục

• Giảm lưu lượng/áp suất quạt.

• Tăng thể tích than hoặc thêm tầng hấp phụ.

4. Không có pre-filter → bụi dầu làm tắc bề mặt than

Trong tái chế nhựa, cao su, sơn, mực in… bụi dầu bám vào than →

• che kín lỗ mao quản

• giảm diện tích hấp phụ

• làm than mất tác dụng sớm

Giải pháp

• Lắp cyclone ướt / venturi / tháp xoáy trước khi vào tháp than.

• Dùng túi lọc thô để chặn bụi dầu.

5. Nhiệt độ khí quá cao (>50–60°C)

Than hoạt tính hấp phụ kém hiệu quả khi khí nóng.
Tái chế nhựa – sấy nhựa – đùn nhựa thường cho khí 60–120°C → than bị “mất lực”.

Khắc phục:

• Làm mát khí bằng buồng cooling, phun sương, hoặc heat-exchanger.

6. VOCs khó hấp phụ — nước không tan hoặc phân tử quá nhẹ

Một số VOCs khó bám vào than như:

• Methanol

• Formaldehyde

• Một số dung môi nhẹ

• VOCs nồng độ cao từ sơn/keo/cao su

Trong trường hợp này chỉ dùng than là không đủ.

Giải pháp

• Dùng hệ kết hợp: cyclone + scrubber + than.

• Hoặc dùng RCO/RTO cho VOC nặng – nồng độ cao.

7. Thiết kế tháp than sai kỹ thuật

Một số lỗi phổ biến:

• Chiều cao lớp than quá thấp

• Không có lưới phân phối khí

• Đường khí vào quá tập trung một điểm

• Không đủ thời gian tiếp xúc (retention time)

Hậu quả: khí đi "lọt" điểm rỗng → không hấp phụ.

8. Rò rỉ khí bypass — khí bẩn không đi qua than

Hiện tượng này xảy ra khi:

• Gioăng lỏng

• Hở mối ghép

• Ống vào – ống ra không kín

• Bình hấp phụ bằng thép bị ăn mòn

Dù than còn tốt → mùi vẫn ra nguyên vẹn.

9. Cách tăng hiệu quả xử lý mùi lên 80–95%

• Dùng đúng loại than (iodine 1000–1200 mg/g).

• Pre-filter bụi dầu trước khi vào tháp.

• Làm mát dòng khí.

• Tăng thể tích than / tăng chiều cao lớp than.

• Thay than đúng chu kỳ.

• Thiết kế phân phối khí đều.

• Thêm tầng carbon thứ hai nếu VOCs cao.

• Kết hợp scrubber với than cho khí hỗn hợp (acid + VOCs).

10. Kết luận

Mùi không giảm dù đã dùng than hoạt tính thường đến từ các nguyên nhân:

• than bão hòa

• chọn sai loại than

• tốc độ khí quá cao

• bụi dầu bám kín lỗ than

• khí quá nóng

• VOCs khó hấp phụ

• thiết kế sai kỹ thuật

• rò rỉ bypass

Xử lý đúng các yếu tố này sẽ giúp hệ than hoạt tính đạt hiệu suất 80–95%, ổn định và bền cho nhà máy.